υπάτιος

I

Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Επίσκοπος Γαγγρών της Παμφυλίας. Πήρε μέρος στην A’ Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια (325) και ήταν φανατικός πολέμιος των Ναυατιανών. Πέθανε με μαρτυρικό θάνατο. Η μνήμη του τιμάται στις 31 Μαρτίου.

2. Επίσκοπος. Καταγόταν από τη Λυδία. Επί εικονομαχίας, τον έσφαξαν στον Ξηρόλοφο, περιοχή της Κωνσταντινούπολης, μαζί με το συμπατριώτη του πρεσβύτερο Ανδρέα. Η μνήμη του τιμάται στις 20 Σεπτεμβρίου.

3. Καταγόταν από τη Θηβαΐδα της Αιγύπτου. Μαρτύρησε επί Διοκλητιανού (284 – 305), μαζί με άλλους 36. Η μνήμη του τιμάται στις 14 Δεκεμβρίου.

4. Ο όσιος, ο εν Ρουφιανοίς. Καταγόταν από τη Φρυγία. Ανακαίνισε τη μονή του Ρουφίνου στη Χαλκηδόνα και έγινε ηγούμενός της. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Ιουνίου.

5. Ο μάρτυς. Πέθανε με μαρτυρικό θάνατο κατά τους αποστολικούς χρόνους (76) στην Τρίπολη της Φοινίκης, μαζί με τον Λέοντα και τον Θεόδουλο. Η μνήμη του τιμάται στις 18 Ιουνίου.

6. Ο μάρτυς. Καταγόταν από τη Νικομήδεια. Μαρτύρησε επί Αυρηλιανού (273) στο Βυζάντιο μαζί με τους αδελφούς του Κλαύδιο, Παύλο, Διονύσιο και τον πατέρα του Λουκιλ-λιανό. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Ιουνίου.

II

Βυζαντινός στρατηγός, ανιψιός του αυτοκράτορα Αναστάσιου A΄ (491 – 518). Πήρε μέρος στους πόλεμους της αυτοκρατορίας εναντίον των Περσών και διακρίθηκε. Το 514, ο Υ. στάλθηκε εναντίον του στρατηγού Βιταλιανού, ο οποίος είχε στασιάσει στη Θράκη, αλλά νικήθηκε απ’ αυτόν και αιχμαλωτίστηκε. Ελευθερώθηκε ύστερα από την πληρωμή πολλών λύτρων και γύρισε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο βασιλιάς του αφαίρεσε το αξίωμα. Ο Ιουστίνος A΄ (518 – 527) τον ανακάλεσε και τον έστειλε ως πρέσβη στο βασιλιά των Περσών Καβάδη, για να συζητήσει τη σύναψη ειρήνης μεταξύ των δύο κρατών. Αλλά και στην αποστολή αυτή ο Υ. υπήρξε άτυχος, γιατί συκοφαντήθηκε, με αποτέλεσμα να καθαιρεθεί και από τον Ιουστίνο. Στη στάση του Νίκα (532) ο Υ. ανακηρύχτηκε βασιλιάς από τους στασιαστές, παρά τη θέλησή του. Πιάστηκε όμως από τον βασιλικό στρατό, καταδικάστηκε σε θάνατο και αποκεφαλίστηκε.

* * *

-ία, -ον, Α [ὕπατος (II)]

υπατικός.